Chúng ta đều biết thị trường crypto rất nhỏ bé ,chính vì vậy nên việc các đội lái thao túng giá cả là chuyện không hề xa lạ nữa. Vậy có những hình thức thổi giá như thế nào ? Trong bài viết này mình sẽ chỉ ra các mô hình thao túng giá thường thấy trong crypto.
Mặc dù có nhiều hình thức khác nhau,hay hiểu nôm na là có nhiều cách marketing khác nhau ,kể câu chuyện khác nhau nhưng theo mình thì cốt lõi chỉ có 2 hình thức cơ bản.
Hình thức số 1 : Thổi phồng về tiềm năng công nghệ hoặc ứng dụng
Đây là cách thức căn bản hầu như dự án nào cũng sẽ có. Đặc điểm của các dự án này là chúng có cộng nghệ vượt trội khi so sánh với các dự án khác,có ứng dụng cải tiến hơn NHƯNG khả năng sinh ra lợi nhuận thực tế từ vận hành dự án là rất THẤP so với định giá của nó. Tức là giá trị của dự án đã bị thổi phồng quá mức so với giá trị về công nghệ,ứng dụng mà dự án đem lại.Phổ biến trong nhóm này chính là những đồng coin nền tảng,Web3,NFTs như EOS,SOL,BICO,ADA,BAYC, … Những dự án này đã đc “kỳ vọng” quá mức vào các tính năng của mình,thậm chí là có mức định giá cực kỳ vô lý
Ví dụ như EOS đã gọi vốn 1 tỷ $ vào năm 2017 ,ADA với định giá trên trời nhưng đến giờ hệ sinh thái vẫn là con số 0 tròn trĩnh
Hay như case Solana là 1 trường hợp thú vị,SAM đã đẩy SOL lên thành 1 quả bong bóng,thực tế giá trị đem lại k xứng đáng với mức định giá cao như vậy
*Lời khuyên :
-Thị trường crypto là thị trường của sự kỳ vọng, đó là lý do tại sao crypto đc xếp vào loại tài sản cực kỳ rủi ro. Về đầu tư, những dự án với các ưu điểm như thế này thì rất hợp lý để xuống tiền.Tuy nhiên,mình có lời khuyên là bạn nên định giá rất thấp về giá trị của dự án (marketcap) đang có. –
-Trong uptrend,bạn có quyền kì vọng ảo , bạn có thể đu SOL giá 100$ nhưng hãy luôn giữ cái đầu tỉnh táo, nhưng nếu thị trường chuyển biến xấu,hãy mạnh dạn cắt lỗ,bởi vì nếu không cắt lỗ,khả năng rất cao là sẽ không còn bờ để về. Lịch sử cho thấy chỉ có BTC và ETH là có thể tăng trưởng tốt,còn 99% các dự án còn lại đều đã chết
–Hãy nhớ luôn tỉnh táo,đừng say sóng,luôn luôn định giá thấp
Hình thức số 2 : Đẩy giá dựa trên mô hình đa cấp kim tự tháp (Ponzi )
-Đây cũng là hình thức phổ biến số 2 trong crypto.Chắc hẳn ai cũng từng biết đến dự án Bitcoinnect huyền thoại 1 thời nổi tiếng trên khắp thế giới. Ngày nay,các dự án tương tự trong crypto mọc lên như nấm,hình thức hay câu chuyện có thể khác,nhưng bản chất bên trong thì vẫn thế.Đó là đối với hình thức này,công nghệ không phải là vấn đề mấu chốt. Mà vấn đề quan trọng bậc nhất chính là số người tham gia, càng nhiều người tham gia thì quy mô càng lớn và giá trị càng đc đẩy lên cao.
-Thông thường,chúng ta – những người yêu công nghệ, rất kì thị khi nhắc đến ponzi. Vậy nên chúng đc ngụy trang thành một câu chuyện khác rất đẹp. Trong thời gian qua thì có liquidity mining trong DEFI này,rồi mô hình 2 token của gamefi,move to earn này, v..v rất nhiều các hình thức khác đc PR là câu chuyện của tương lai. Không thể phủ nhận rằng ponzi là cách marketing hiệu quả nhất,giúp thu hút user 1 cách nhanh nhất,vd như Axie hay StepN đã đạt đc hàng triệu user trong thời gian rất ngắn,tuy nhiên mô hình này có điểm yếu chết người, nếu không có đủ số lượng người mới tham gia,dự án sẽ nhanh chóng sụp đổ và có tính không bền vững.
Có 2 hình thức chính đc sử dụng trong mô hình này
+Mô hình có trả tiền
-Chúng ta cần phải mua token,NFTs để farm để chơi game hay thực hiện 1 hành động nào đó để nhận lãi theo thời gian.Hiểu đơn giản, chúng không khác gì việc mua gói trong các mô hình đa cấp,việc bạn phải thực hiện 1 số hành động để được trả tiền chỉ để đánh lừa cảm giác rằng bạn “đang kiếm tiền”. Các mô hình truyền thống khác cũng thường áp dụng cách này ví dụ như bạn phải xem quảng cáo,phải bán hàng nói chung là phải thực hiện 1 nhiệm vụ nào đó.Nhưng mấu chốt lợi nhuận của bạn phụ thuộc vào số tiền bạn bỏ ra mua cái gói đó.
-Mô hình này thường sụp đổ khi quy mô người tham gia chững lại,dòng tiền mới không đủ để tạo ra cầu đối với token và NFTs dẫn tới hiệu ứng sụp đổ dây chuyền tạo thành 1 vòng lặp không thể đảo ngược => token giảm kéo theo NFTs giảm => NFTs giảm lại kéo theo token giảm. Cứ như vậy cho đến khi sụp đổ hoàn toàn
+Mô hình không cần trả tiền
Mô hình này dựa trên sự phát triển của cộng đồng bằng sự lan tỏa.Bạn cần phải thừa nhận rằng cộng đồng là 1 loại giá trị,chỉ cần tất cả đồng thuận giá trị thì đó chính là tiền.Những dự án tưởng chừng là trò đùa như Doge,Shiba lại ngang nhiên đứng top marketcap dù chẳng có công nghệ gì đáng kể hay gần như là vô dụng. Nhưng sự thật là sự vô dụng đó lại làm ra tiền nhờ có cộng đồng to lớn
-Memecoin,Pi Network hay Fan Token thường theo hướng này.Hầu hết chúng thường ăn theo những người nổi tiếng như Elon Musk ( Doge,Shiba) hay sự kiện như World Cup với Fan token để xây dựng đc 1 cộng đồng 1 cách nhanh nhất.
**Chốt lại, có thể nói blockchain đa cấp là một mô hình đột phá, những mô hình này có thể giúp kiếm 1 khoản lợi nhuận rất lớn.Nhờ vào công nghệ blockchain,các dự án có thêm 1 kênh thanh khoản rất lớn từ thị trường thứ cấp trên DEX và CEX thay vì chỉ nội bộ như truyền thống. Đây cũng là 1 hình thức marketing rất hiệu quả ,thu hút user rất nhanh chóng và có sự lan tỏa rất lớn.Tuy nhiên bản thân nhà đầu tư phải cực kì tỉnh táo khi đầu tư vào những dự án như thế này.
II Tại sao chúng ta nên tìm hiểu về điều này ?
-Nó không chỉ là vấn đề được biết, mà còn để định giá và đưa ra quyết định đầu tư. Đôi khi chúng ta chỉ nên đơn giản hóa bằng câu hỏi: Chúng có cơ hội tăng giá không? Và đâu là động lực chính để nó tăng giá.
-Trong xu hướng tăng, giá luôn cao hơn rất nhiều so với giá trị thật, dù đó là coin, cổ phiếu hay đất đai. Bong bóng sẽ xuất hiện, tức kỳ vọng vượt qua giá trị hợp lý. Những bong bóng luôn là cơ hội, và chúng chính là rủi ro khi nó tan vỡ.
-Hãy cố gắng phân loại đồng coin của bạn nằm trong nhóm nào để đưa ra định giá chính xác nhất. Hoặc cách đơn giản nhất, nó giúp bạn có thể đưa ra quyết định cắt lỗi rất sớm và dễ dàng.Hầu hết những người ôm lì dẫn đến chia tài khoản rất nhiều đều dính vào 1 vấn đề: Bị đánh giá cao tạo cảm giác tin tưởng và kỳ vọng rất lớn.Bạn sẽ phải cắt lỗ khi đu đỉnh, hãy nhớ như vậy. Hai con đường dù là thổi phồng công nghệ hay đẩy giá theo mô hình ponzi, khoảng cách giữa giá đỉnh và đáy được tạo ra là rất khủng khiếp,hầu như sẽ mất hơn 90% giá trị.
-Chúng ta sẽ lại có những đợt tăng giá sau này, sẽ lại được chọn coin để mua. Xu hướng giảm là thời điểm tốt để tìm hiểu về “công nghệ” hay những tính năng có thể làm cơ sở cho một đợt bong bóng mới.
-Đã chơi thì phải tỉnh táo, hoặc nguyên tắc không hiểu không chơi. Đầu tư coin còn tệ hơn cờ bạc nếu bạn không biết mình đang làm gì với cái mác “đầu tư”, “công nghệ”, “tương lai”
